Hadis Şerhlerinde Kullanılan Yorumlama Biçimleri "…Oruç Bana Aittir…" Hadisi Örneği

Hz. Peygamberin hadislerini yorumlama çabaları, ilk asırda başlamıştır. Hicrî dördüncü asırdan itibaren ise âlimler, dağınık ve düzensiz şerh gayretlerini yeterli görmeyip müstakil şerh yazma ihtiyacını hissetmişlerdir. Oldukça fazla emeğin sarf edildiği bu şerhlerde, farklı yorumlama yöntemlerinin kullanıldığı dikkat çekmektedir. Bu düşünceyle çalışmada, bir hadis örneğinden hareketle şerhlerde, şârih-lerin davranış şekilleri, yaşadıkları sosyal çevre, aldıkları eğitim, yönelimleri ve yo-rumlarda öne çıkan vasıflar göz önüne alınarak işârî, zâhirî, lügavî ve bâtınî olmak üzere dört yorum biçimi tespit edilmiştir. Örnek olarak seçilen "…Oruç bana aittir…" hadisi, yirmi yedi şerhten incelenerek önce ortak sonra farklı yorumlar belirlenip şerhlerin birbirlerinden etkileşimleri ve boyutları ortaya çıkarılmıştır. Klasik anlamda ilk şerh çalışmalarının sûfîler tarafından yapılmış olması sebebiyle yorum biçimlerine işârîden başlanmış ve sıralamada kronoloji gözetilmiştir. Bu araştırmada, on dokuzu zâhirî, beşi işârî, ikisi lügavî ve biri ise bâtınî grupta incelenmiştir. Zâhirî ile işârî yorum farklı oldukları halde, metot olarak ortak yönlerinin çok olması, şerhlerde iki grubun müşterek noktalarının da fazla olması sonucunu doğurmuştur. Bu iki grubun ortak yorumlarının çoğunlukta olduğu anlaşılmaktadır. Lügavî şerhlerde, kelime bilgisi ve gramer ağırlıklı açıklamaların daha çok olduğu görülmüştür. Diğer şerhlerle bâtınî şerhler arasında bir yer hariç ortak nokta bulunamamıştır.The Commentary Genres Used in Hadith Commentaries -The Example of the Hadith "…Fasten Is for Me…"-The effort to understand and interpret the hadiths of the Prophet (pbuh) has started in the first century. In the beginning of the Hegira 4th century, Muslim scholars have felt the need to compile separate commentaries in the field of had-ith. We can see clearly that different methods of commentaries are used by the scholars and they exerted their selves to write these commentaries.In this article we have determined four types of commentary which mean allegorical, literal, linguistic and esoteric methods/approaches. The hadith "…Fasting is for me…" which was chosen as an example, was examined from 27 commentaries and the common and different views were determined. Because the first commentaries were written by Sufi's we have started with the allegorical one and have regarded this order. In this research, it has been examined that 19 of commentaries are literal, 5 of them are allegorical, 2 of them are linguistic and one is an esoteric commentary.Also literal and allegorical commentaries are different types of interpreta-tion, methodologically they have common points and this resulted in much more common points between them compared to the others. We clearly see that these two groups' interpretations are very similar. In the linguistic commentaries we see that the explanations are grammar and word meanings. We could find only one common explanation between the esoteric and the other commentaries. So the first two groups constitute the majority and the common issues are intensifying between these two groups.https://www.marife.org/marife/article/view/472Atıf / Cite as: Karapınar, Fikret. "Hadis Şerhlerinde Kullanılan Yorumlama Biçimleri "…Oruç Bana Aittir…" Hadisi Örneği". Marife 9/1 (2009): 57-98. https://doi.org/10.5281/zenodo.3344029